Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR)

Czym jest CRBR i w jakim celu został stworzony?

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to system teleinformatyczny, w którym są gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką.

Dane z rejestru mają pomóc w zwalczaniu zjawiska prania pieniędzy i finansowania terroryzmu poprzez uniemożliwienie przestępcom ukrycia swojej tożsamości w skomplikowanej strukturze korporacyjnej. Jawny charakter rejestru pozwala każdemu na nieodpłatny dostęp do informacji na temat beneficjentów rzeczywistych, co przyczynia się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego.

Utworzenie systemu stanowi realizację przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 roku w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. IV dyrektywa AML). Wszystkie państwa członkowskie są zobowiązane do przechowywania informacji na temat beneficjentów rzeczywistych w centralnym rejestrze.

W Polsce rejestr funkcjonuje od 13 października 2019 roku.

Kogo obowiązuje CRBR?

Do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji zobowiązane są spółki jawne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także spółki akcyjne (z wyjątkiem spółek publicznych).

Zgłoszenia w imieniu spółki dokonuje osoba uprawniona do jej reprezentacji (zgodnie z obowiązującymi zasadami reprezentacji).

Jak zidentyfikować beneficjenta rzeczywistego?

Beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, które sprawują pośrednio albo bezpośrednio kontrolę nad podmiotem, osobą albo osobami, w imieniu których
są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest realizowana transakcja okazjonalna. Co istotne, beneficjent rzeczywisty to wyłącznie osoba lub osoby, które posiadają realne uprawnienia w zakresie wywierania decydującego wpływu na czynności albo działania danego podmiotu, osoby lub grupy osób.

W przypadku osoby prawnej innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego, beneficjentem rzeczywistym jest:

• osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,
• osoba fizyczna dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osoba fizyczna sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości lub
• osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze – w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

W przypadku trustu, beneficjentem rzeczywistym jest:

• założyciel,
• powiernik,
• nadzorca (jeżeli został ustanowiony),
• beneficjent,
• inna osoba sprawującą kontrolę nad trustem.

W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, wobec której nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, beneficjentem rzeczywistym jest ta osoba fizyczna.

W jaki sposób dokonać zgłoszenia i jakie dane należy zgłosić?

Zgłoszenia składane są nieodpłatnie poprzez stronę internetową udostępnioną w Biuletynie Informacji Publicznej – w formie dokumentu elektronicznego, zgodnie ze wzorem udostępnionym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Każde zgłoszenie będzie opatrzone podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP wraz z oświadczeniem osoby dokonującej zgłoszenia o prawdziwości zgłaszanych informacji (pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia).

Zgłoszenie obejmuje dane spółki (nazwę, formę organizacyjną, siedzibę, numer KRS, NIP), dane beneficjenta rzeczywistego oraz członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki (imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL lub datę urodzenia w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL, informację
o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu).

Terminy składania zgłoszeń beneficjentów rzeczywistych w CRBR

Spółki zarejestrowane w KRS po 13 października 2019 roku składają zgłoszenie w terminie do 7 dni od dnia wpisu spółki do KRS, natomiast spółki zarejestrowane w KRS przed
13 października 2019 roku – do 13 kwietnia 2020 roku.

Aktualizacja danych następuje w terminie 7 dni od dokonania zmiany. Znaczenie ma fakt czy zmiana ma charakter konstytutywny (wówczas obowiązuje termin 7 dni od daty wpisu
do KRS) czy deklaratoryjny (termin 7 dni od daty zmiany danych).

Sankcje związane z niewywiązaniem się z obowiązku

Za niezgłoszenie w terminie danych o beneficjencie rzeczywistym grożą wysokie sankcje – nawet 1 mln PLN. Ponadto osoba dokonująca zgłoszenia informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do rejestru nieprawdziwych danych, a także niezgłoszeniem w ustawowym terminie danych i zmian danych objętych wpisem do rejestru.