Odsetki w 2016 roku – zmiany

Print Friendly

Od 1 stycznia 2016 roku obowiązują nowe zasady naliczania odsetek za opóźnienia w płatnościach.

Tak jak wcześniej kwestie te uregulowane są w dwóch aktach prawnych:

– przepisach ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2013 roku poz. 403)  (dalej „ustawa o terminach zapłaty”),

– ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 roku poz. 121 ze zm.).

Stan prawny do 31 grudnia 2015 roku

W rozumieniu ustawy o terminach zapłaty, odsetki w transakcjach handlowych to odsetki w umowach, których przedmiotem była odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony zawierały je w związku z wykonywaną działalnością. Gdy dłużnik nie dokonał zapłaty na rzecz wierzyciela, wówczas wierzycielowi przysługiwały odsetki w wysokości odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych1 (na dzień 31.12.2015 roku – 8%), chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki w umowie.

Z kolei do umów zawartych z konsumentami (czyli osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej) zastosowanie miały przepisy Kodeksu Cywilnego Zgodnie z nimi, jeżeli strony nie ustaliły innych wartości, wierzycielowi należały się odsetki ustawowe. Ich wysokość ustalała Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosiły one 8% w stosunku rocznym2.

Przez cały 2015 rok zarówno odsetki ustawowe, ustalane przez Radę Ministrów na podstawie przepisów Kodeksu Cywilnego, jak i odsetki od zaległości podatkowych (odnoszące się tylko do transakcji handlowych), wynosiły więc 8% w stosunku rocznym. Ułatwiało to wystawianie not odsetkowych za opóźnienie w płatnościach, niezależnie czy kontrahentami byli inni przedsiębiorcy, czy osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej,

W praktyce do końca 2015 roku przedsiębiorcy  mieli możliwość wyboru czy skorzystają z przepisów ustawy o terminach zapłaty, czy też z przepisów Kodeksu Cywilnego. Zmiana przepisów wyraźnie wskazała jakie przepisy należy stosować w przypadku płatności za transakcje handlowe, a jakie z tytułu umów konsumenckich.

Płatności w transakcjach handlowych

W ustawie o terminach zapłaty wprowadzono mechanizm naliczania odsetek za opóźnienie w płatnościach w transakcjach handlowych. Stanowią one sumę stopy referencyjnej i 8 punktów procentowych, przy czym stosuje się stopę referencyjną NBP obowiązującą w dniu:

1) 1 stycznia danego roku – do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca,
2) 1 lipca danego roku – do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia.

Wysokość odsetek ogłasza Minister właściwy do spraw gospodarki w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Na dzień 1 stycznia 2016 roku odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych wynoszą 9,5% w stosunku rocznym.

Ustawa o terminach zapłaty w dalszym ciągu ma zastosowanie do umów zawartych pomiędzy przedsiębiorcami, jednak, co istotne od 2016 roku obowiązuje dodany w ustawie zapis, według którego do transakcji handlowych nie stosuje się odsetek ustawowych za opóźnienie w płatnościach, określonych w Kodeksie Cywilnym w art. 481 par. 2. Odsetki za opóźnienie określone w Kodeksie Cywilnym od 1 stycznia 2016 roku mają zastosowanie wyłącznie do umów zawartych z konsumentami.

Umowy z konsumentami

Jeśli chodzi o zmiany w Kodeksie cywilnym (art. 481 par. 2), od 2016 roku wierzycielowi należą się odsetki ustawowe w wysokości równej stopie referencyjnej NBP powiększonej o 5,5 punktów procentowych.

Wysokość odsetek ogłasza Minister Sprawiedliwości w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Na dzień 1 stycznia 2016 roku, odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą 7% w stosunku rocznym.

Jeśli wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może nadal żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Dodatkowo ustalono jednak, że maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie w stosunku rocznym nie może przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie będzie więc w 2016 roku wyższa aniżeli maksymalna wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych).

Podsumowując od 1 stycznia 2016 roku odsetki ustawowe za opóźnienie w płatnościach od transakcji handlowych między przedsiębiorcami oraz odsetki ustawowe za opóźnienie w płatnościach od transakcji handlowych między przedsiębiorcą a konsumentem są różne. Przedsiębiorcy winni to uwzględnić wystawiając noty odsetkowe od nieterminowych płatności.
1 – określonych w art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 roku poz. 749, ze zmianami)
2 – Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2014 roku w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (Dz. U. z dnia 22 grudnia 2014 roku)

Masz pytania?

Napisz do Nas

Zadzwoń do Nas!

607 660 516