Jeżeli podatnik skompensował należności – nie otrzyma zwrotu VAT w terminie 25 dni – wyrok NSA z 30 listopada 2015 roku
Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok (sygn. akt I FSK 1292/14), z którego wynika, że zwrot podatku VAT w skróconym terminie 25 dni nie przysługuje podatnikowi dokonującemu zapłaty za faktury przez potrącenie wzajemnych należności.
Pytanie dotyczyło tego, czy w przypadku, gdy zapłata za faktury zakupowe następuje w drodze potrącenia, podatnikowi przysługuje – na podstawie art. 87 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: ustawa) – zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym w terminie 25 dni.
Zdaniem podatnika odpowiedź na to pytanie powinna być twierdząca, gdyż przyspieszony zwrot dotyczy VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone, lecz brak jest konieczności dokonania zapłaty w gotówce lub przelewem, a zapłata przez potrącenie wzajemnych wierzytelności jest równoznaczna w skutkach prawnych z zapłatą.
Stanowisko to organ podatkowy uznał za nieprawidłowe.
Sąd pierwszej instancji zgodził się z podatnikiem, że należności mogą być zapłacone w każdy przewidziany prawem sposób np.: przez faktora, czy w formie kompensaty należności.
W skardze kasacyjnej organ zaskarżył powyższy wyrok w całości. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna organu zasługuje na uwzględnienie.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, urząd skarbowy jest obowiązany zwrócić różnicę podatku w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, w przypadku gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone, z uwzględnieniem art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W świetle tego ostatniego przepisu natomiast dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro (…).
Regulacja zwrotu bezpośredniego VAT-u nie pozostawia wątpliwości co do tego, że to termin 60 dniowy należy traktować jako podstawowy termin takiego zwrotu. Wskazuje na to jednoznacznie treść art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym „Zwrot różnicy podatku (…), następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia (…)”. Z powyższego należy wywodzić, że uregulowany w ust. 6 tegoż artykułu, 25 dniowy termin zwrotu jest wyjątkiem od zasady, a regulacja ta nie może być interpretowana w sposób rozszerzający, umożliwiając jej zastosowanie do sytuacji podobnych lub zbliżonych do tych, wskazanych wprost w art. 87 ust. 6 ustawy. Nie można utożsamiać wskazanych „kwot należności, które zostały w całości zapłacone” z „kwotami należności, które zostały w całości uregulowane„. Posłużenie się przez ustawodawcę określeniem „kwoty należności, które zostały w całości zapłacone” należy więc uznać za zamierzoną eliminację możliwości uzyskania zwrotu bezpośredniego VAT-u w terminie 25 dni w przypadku innych sposobów wygaśnięcia zobowiązania pieniężnego, w tym przez potrącenie.
Gdyby ustawodawca miał na celu uzależnienie skorzystania z przyspieszonego terminu zwrotu od „wykonania zobowiązania”, nic nie stało na przeszkodzie takiemu sformułowaniu przepisu, by było to możliwe, np.: przez wskazanie na „uregulowanie należności” zamiast położenia nacisku na ich „zapłatę”. Tymczasem, ani pierwotna treść art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy, ani nowelizacje tego przepisu nie wskazują, by zamiarem ustawodawcy było objęcie skróconym terminem zwrotu VAT-u również innych – poza zapłatą sensu stricte – sposobów regulowania zobowiązań.