Najważniejsze zmiany w ustawie o rachunkowości w 2025 roku

Najważniejsze zmiany w ustawie o rachunkowości w 2025 roku

Nowe przepisy dotyczą m.in. nowych limitów prowadzenia ksiąg rachunkowych, podwyższenia progów objęcia obowiązkiem badania sprawozdań finansowych, zmiany niektórych definicji stosowanych w ustawie, rozszerzenia zakresu sprawozdania z działalności jednostek dużych czy nowych obowiązków dotyczących raportowania ESG.

Limit prowadzenia ksiąg rachunkowych

Od 1 stycznia 2025 roku wzrósł limit przychodów zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych z dotychczasowego 2 mln euro do 2,5 mln euro. Przedsiębiorcy, którzy osiągną roczne przychody przekraczające 2,5 mln euro (10 711 500 zł), będą zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości. Zmiany te mają zastosowanie do roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 roku.

Wyższe progi dla obowiązku badania sprawozdań finansowych

Z początkiem 2025 roku o 25% wzrosły progi, których przekroczenie skutkuje objęciem jednostki obowiązkiem badania sprawozdań finansowych.

Aktualizacji uległy:

• suma aktywów bilansu – zwiększona z 2,5 mln euro do 3,125 mln euro (13 353 125 zł),
• przychody netto ze sprzedaży – zwiększone z 5 mln euro do 6,25 mln euro (26 706 250 zł).

Kryterium zatrudnienia pozostaje bez zmian i wynosi minimum 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

Oprócz aktualizacji progów, nowelizacja wprowadziła również ujednolicenie pojęcia przychodów ze sprzedaży, eliminując kategorię przychodów z operacji finansowych.

Nowe progi mają zastosowanie dla roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 roku, jednak ocena spełnienia kryteriów uwzględnia wyniki za rok obrotowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2023 roku.

Nowa definicja i zmiana klasyfikacji niektórych przychodów

Nowelizacja ustawy wprowadziła nową definicję przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów, która różni się w zależności od rodzaju jednostki. Wyróżniono m.in.:

• przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku VAT i innych podatków bezpośrednio związanych z obrotem,
• przychody z umów z klientami (dla jednostek stosujących Międzynarodowe Standardy Rachunkowości).

Pojęcie przychodów netto ze sprzedaży zostało ujednolicone dla różnych celów, takich jak dla obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, stosowania uproszczeń ewidencyjnych i sprawozdawczych, czy ustalenia progów do badania.

Ponadto, zmienił się sposób prezentacji przychodów i kosztów ze sprzedaży materiałów, ujmowanych dotychczas w podstawowej działalności operacyjnej. Zgodnie z nowelizacją, zostały one zaliczone do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, co wpłynęło na zmianę definicji wyniku z działalności operacyjnej oraz modyfikację załączników do ustawy, dotyczących sprawozdań finansowych – w zakresie prezentacji danych w rachunku zysków i strat.

Nowe definicje jednostek

Nowelizacja ustawy o rachunkowości zmieniła definicje mikro i małych jednostek oraz wprowadziła nowe definicje jednostek średnich, dużych i dużej grupy kapitałowej.

Podmiot uzyskuje status jednostki mikro, małej lub średniej, jeśli nie przekroczy co najmniej dwóch z trzech limitów określonych ustawą (patrz tabela poniżej):

• w roku obrotowym, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy lub
• w przypadku jednostki rozpoczynającej działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą – w roku obrotowym, w którym rozpoczęła działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony z ustawą.

Podmiot uzyskuje status jednostki dużej, jeśli w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku podmiotu rozpoczynającego działalność – w roku obrotowym, w którym rozpoczął działalność, przekroczy co najmniej dwie z trzech wielkości granicznych, określonych w powyższej tabeli dla jednostki średniej.

Grupa kapitałowa traci status dużej grupy, jeżeli w roku obrotowym, za który jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie przekroczyła co najmniej dwóch z trzech wielkości określonych w poniższej tabeli.

Powyższe zmiany progów mają zastosowanie już do sprawozdań finansowych za 2024 rok.

Podmioty uzyskają status jednostki mikro lub małej automatycznie, po spełnieniu kryteriów określonych znowelizowaną ustawą – dotychczas wiązało się to z podjęciem decyzji przez organ zatwierdzający. Organ zatwierdzający musi jednak, jak dotychczas, podjąć decyzję o uproszczeniach w zakresie sprawozdawczości jednostki mikro i małej.

Szczególny zakres sprawozdania z działalności

Zgodnie z nowelizacją przepisów, sprawozdanie z działalności jednostek małych i średnich, będących emitentami papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na rynkach regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a także jednostek dużych, musi zawierać:

• informacje dotyczące kluczowych zasobów niematerialnych jednostki,
• wyjaśnienie, w jaki sposób model biznesowy jednostki opiera się na tych zasobach oraz w jaki sposób przyczyniają się one do tworzenia wartości dla jednostki.

Kluczowe zasoby niematerialne to zasoby o charakterze niematerialnym, które nie mają formy fizycznej, ale są fundamentalne dla modelu biznesowego jednostki i stanowią źródło jej wartości.

Raportowanie ESG – rozszerzenie zobowiązania na większą grupę przedsiębiorstw

Wraz z nowelizacją ustawy o rachunkowości, wprowadzono przepisy wynikające z dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), które znacząco rozszerzają obowiązek sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESG – Environmental, Social, Governance). Celem tych regulacji jest zwiększenie przejrzystości działań przedsiębiorstw w obszarach środowiskowych, społecznych i zarządzania, a także ujednolicenie standardów raportowania na poziomie europejskim.

Przepisy będą dotyczyć szerokiego grona podmiotów, w tym:

• dużych jednostek, spełniających określone kryteria wielkościowe,
• jednostek dominujących w dużych grupach kapitałowych,
• małych i średnich przedsiębiorstw notowanych na giełdzie, z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw,
• jednostek zależnych i oddziałów zlokalizowanych w UE, których dominujące podmioty spoza UE osiągają przychód netto w UE przekraczający 150 mln euro.

Nowe regulacje będą wdrażane stopniowo, w zależności od rodzaju i ustawowych kryteriów jednostki.

Raporty ESG będą przygotowywane zgodnie z europejskimi standardami sprawozdawczości, co zapewni ich porównywalność i przejrzystość. Pierwsze raporty mają zostać sporządzone za rok 2024, a ich jakość będzie weryfikowana przez biegłych rewidentów. Informacje te zostaną opublikowane w odrębnej, elektronicznej sekcji sprawozdania z działalności.

Podstawa prawna:

Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku

Ustawa z dnia 6 grudnia 2024 roku o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 poz. 1863)